Interview uit Haarlems Dagblad
Erik van Muiswinkel (Ben Hur)
Tekst: Jan Pieterse
“Het is kindertheater voor volwassenen, in de goede zins des woords. Alle trucs zitten er in, zoals: poppenkast, malloterieën en woordspelingen.”
De cabaretier Erik van Muiswinkel is de komende maanden in de theaters te zien in de rol van Ben Hur. Hij is gastspeler bij het gezelschap De Ploeg dat bestaat uit de drie mannen van cabaret NUHR (Peter Heerschop, Viggo Waas en Joep van Deudekom) aangevuld met de acteurs Titus Tiel Groenestege, Han Römer, Genio de Groot en de actrices Beppie Melissen en Sophie van Winden.
De afgelopen jaren maakte De Ploeg op een eigen herkenbare komische manier bewerkingen van de Driestuiversopera, Festen en Vendetta. Nu nemen ze Ben Hur onder handen. De historische roman uit 1880 van de Amerikaanse schrijver Lewis Wallace speelt zich af ten tijde van het leven van Jezus. Het verhaal uit het begin van de christelijke jaartelling is vooral bekend door de verfilmingen. “De film die ik gezien heb was een draak van een zendelingen-film. Gruwelijk. Ik was dat helemaal vergeten, want je denkt alleen maar aan die sensationele wagenrennen.”
Van Muiswinkel komt uit het verbale cabaret en was nieuwsgierig hoe De Ploeg het flikte om die grote spektakel-programma’s te maken. Inmiddels is hem dat duidelijk. “De scènes ontstaan tijdens de repetities op het podium. Daar hou ik erg van. Iemand werpt iets op en dat wordt meteen uitgeprobeerd. Als je met allemaal mensen bent die dat goed kunnen, zit je nooit meer achter een leeg wit vel papier om een scène te bedenken. Het wordt pas moeilijk als er voor ieder probleem zeven oplossingen zijn. Dan moeten er knopen worden doorgehakt, maar dan is er de regisseuse Moniek Merkx, die heel handig is met massa-scènes. Ik vind het wonderbaarlijk dat ze er in geslaagd is om het zo te regisseren dat we voortdurend met negen mensen op het podium staan.
Natuurlijk worden er ook wel scènes geschreven. We moesten bijvoorbeeld een reden vinden voor de familie Van der Ploeg om het verhaal van Ben Hur na te spelen. De man die ik speel is een oude vriend van Pap van der Ploeg die langs komt tijdens de kerstdagen. Dat bezoek ontaardt in een massamoord. Iets dat je wel vaker ziet in de bijbel. Vanaf het begin hebben we met z’n allen alles bedacht, daar is geen seconde over gediscussieerd. De rolverdeling kwam heel natuurlijk tot stand, daar stond ik van te kijken. Ik rolde volautomatisch in die rol van Ben Hur.”
Van Muiswinkel geniet van deze manier van werken bij De Ploeg. Het doet hem denken aan zijn programma’s met VOF-De Kunst. Ook deze bewerking van Ben Hur is voor een breed publiek. “Het kan voor kinderen vanaf een jaar of twaalf, als je af en toe even die oren dichtstopt. Hoewel ze vaak eerder de toespelingen doorzien dan hun ouders. Het is ook voor alle gezindten. En voor de goede kijker en luisteraar is er soms een knipoog naar Monty Python’s Life of Brian en je hoeft niet ver te zoeken om in de Romeinen ook weer de Amerikanen te zien, die zich niet echt goed op het Midden Oosten hebben voorbereid.
De Ploeg heeft een bepaald soort humor ontwikkeld dat garant staat voor satire en cabaret met enorm veel woordspelingen. Maar dan weer zó over de top, dat het heel geestig wordt. Ook fysiek en mimisch zijn ze verschrikkelijk goed. De grote verkleedkist gaat open en je wordt constant overspoeld met maffe vondsten. Het is ouderwetse revue met moderne middelen.”
Al de verschillende sferen in de voorstelling zijn ideaal om flink uit te pakken met decor, kostuums en requisieten. “We wisten al snel dat we een galei wilden, want er móét geroeid worden. Maar we wilden ook zwepen, slavenkettingen, wagenrennen, zeeslagen en Romeinse intochten. En dat alles neergezet met veel ruzie en bombarie. Dat is allemaal uit de kast getrokken. We spelen met z’n negenen veertig rollen!”
Dan kijkt de enthousiast vertellende Van Muiswinkel plotseling even zorgelijk: “Ja, dat is fysiek behoorlijk slopend.”