Interview uit Haarlems Dagblad
Henk Spaan
Tekst: Jan Pieterse
HARD GRAS NIET ALLEEN VOOR MANNEN
De voorstelling Hard Gras, naar het gelijknamige literaire voetbaltijdschrift, is in Haarlem te zien in de Philharmonie. Dus niet in de Stadsschouwburg. Die staat nog in de steigers, maar Henk Spaan koestert er goede herinneringen aan. ‘Jaah, allebei mijn oma’s woonden er in de buurt. Dan mocht ik aan het handje over dat schuine muurtje voor de schouwburg lopen.’
Het is een oud plan om met Hard Gras te gaan toeren, vertelt Spaan. ‘Aan de vooravond van het WK-voetbal ’98 traden we op bij het Instituut Néerlandais in Parijs. Sindsdien hebben we het over een tournee en nu is het zover. We zijn met z’n zessen. De vaste kern is Matthijs van Nieuwkerk, Anna Enquist, Hugo Borst, Frans Thomése , Herman Koch en ik. De invallers zijn Marcel van Roosmalen en Kees ‘t Hart.
We brengen met Hard Gras natuurlijk geen theaterstuk, het is in wezen redelijk statisch. Hoewel, we laten ook videobeelden zien, zoals een poëtisch filmpje dat ik maakte van Van Gaal en Van Hanegem met jeugdspelertjes van Ajax en Feijenoord. En een paar komische fragmenten uit het teevee-programma Studio Spaan.’
Voor televisie werkt Spaan momenteel niet. ‘En dat mis ik absoluut niet. Het is een hoop gedoe. Nou was Studio Spaan nog wel leuk omdat het mijn eigen programma was. Maar daarom had het ook iets hectisch. We deden alles op één dag: schrijven, repeteren en opnemen. En dan moest ik ook nog de interviews voorbereiden. Nee, geen teevee. Nou ja, als ik een sportprogramma kan maken, dan zeg ik geen nee, maar ik zit er niet om te springen.’
Ook toen hij nog televisie deed, wist Spaan al dat schrijven voor hem de basis is. ‘Daar ben ik het best in. Ik zie mijn boek Alle dagen voetbal als een debuut. Mijn andere bundels met columns en gedichten zijn verzamelingen van wat ik al eerder schreef. Maar nu heb ik echt aan een boek gewerkt.’
Alle dagen voetbal is geschreven in de vorm van een dagboek. ‘Maar het zijn ook memoires en er staan herinneringen in die niet echt tot het domein van een dagboek behoren. Bovendien is het hier en daar opiniërend. Ik schets niet sec wat er gebeurt, maar werk met verhaallijntjes en running gags. Deze structuur kom je niet zo snel in een dagboek tegen.’
Het boek beschrijft één voetbalseizoen waarin Spaan als trainer-coach met het meisjesteam van zijn dochter Sophie optrekt.
‘Het voetbalgevoel ken ik, dat deel ik met een miljoen anderen. Dat je op de dag van de wedstrijd enorm uitkijkt naar het moment dat het begint. En dat je dan heel chagrijnig wordt als het is afgelast. Dat is verschrikkelijk. Ik noem een afgelaste wedstrijd het sterfgeval van de voetballerij.’
Een beetje geromantiseerd heeft Spaan dat gevoel wel, want hij bekent: ‘Ik moet eerlijk zeggen dat het als coach toch anders ligt. Als het plensde van de regen waren die meisjes druk met voetballen, maar ik stond langs de lijn. Dus ik was niet altijd héél erg bedroefd als het niet doorging. Maar toch is er altijd iets van leegte.’
Op woensdag de training en op zaterdag de wedstrijd. Vader Spaan was er altijd bij en dochter Spaan vond het super-gezellig. ‘Dat zei ze ja. En ik denk dat al die meisjes het zullen missen, want het grootste deel van het elftal gaat studeren. Of naar het buitenland, zoals Sophie, die gaat voor vier jaar.’
De vaderlijke zorg wordt in Alle dagen voetbal herkenbaar beschreven door Spaan:
‘Zoals gewoonlijk word ik om twee uur wakker en begint het wachten en woelen. Ik zal pas weer inslapen als de buitendeur dichtslaat en ik Sophie de trap hoor opkomen’.
‘Dat is een volkomen redeloze ongerustheid. Misschien ook wel een vorm van slapeloosheid die je invult met tobben. Of ze niet door een rood stoplicht rijdt per ongeluk. Maar ik heb het in het boek natuurlijk ook een beetje aangezet.’
De tournee van Hard Gras start vrijdag in de Stadsschouwburg van Velsen en omdat aan de voorverkoop het geslacht niet valt af te lezen, weet Spaan het antwoord nog niet op de vraag of de voorstelling vooral mannen aantrekt.
‘Wij hebben met Anna Enquist natuurlijk ook een vrouw in ons team en het gaat zeker niet alleen over voetbal. Het gaat meer om het gevoel en in mijn geval ook over het vaderschap . Ik lees meestal gedichten voor bij optredens, maar nu ook proza. Dat is spannend ja, maar het is sowieso spannend om voor een volle theaterzaal te staan.’
- Zie verder: www.hardgras.nl